Verontrustend bericht van het KNMI: IJssmelt Antarctica in volgende eeuw rampzalig
Antarctische ijskappen verliezen veel sneller ijsmassa dan de IPCC voorspeld heeft. Dit kan er toe leiden dat de totale zeespiegelstijging in 2100 bijna twee keer zo groot is als in eerdere schattingen. Tot voor kort dachten wetenschappers namelijk dat de bijdrage van Antarctica aan de zeespiegelstijging in deze eeuw niet veel meer dan een decimeter zou bedragen.
In een studie, die onlangs is verschenen in het tijdschrift Nature, is aangetoond dat de afbraak van de Antarctische ijskap veel sneller plaatsvindt. Twee processen zijn hiervoor verantwoordelijk.
1. Smeltwater aan het oppervlak kan op drijvende ijsplaten door diepe scheuren snel naar beneden stromen waardoor de ijsplaten makkelijker opbreken. Deze drijvende ijsplaten vormen momenteel een rem op de stroom van landijs richting de zee. Als deze rem wegvalt neemt de ijsstroming toe en vormen zich grote ijskliffen.
2. Als die kliffen hoger dan 100 m worden bezwijken ze onder hun eigen gewicht. Dit laatste proces kan ook de, tot voor kort stabiel geachte, Oost-Antarctische ijskap aantasten.
We kunnen niet langer uitsluiten dat ongeremde klimaatsverandering tot onbeheersbare zeespiegelstijging zal leiden die de Nederlandse kustverdediging voor een onmogelijke opgave stelt. – KNMI
In het worst-casescenario zorgt het opbreken van de Antarctische ijskap in 2100 voor een extra zeespiegelstijging van ruim een meter. Daar moeten dan nog de bijdragen van thermische uitzetting door opwarming van de oceaan, het smelten van gletsjers op andere continenten en de bijdrage van de Groenlandse ijskap bij worden opgeteld. Als de emissie van broeikasgassen niet afneemt bedraagt de extra zeespiegelstijging voor de Nederlands kust in 2200 al circa 6 m en in 2500 meer dan 18 m.
Er verschijnen recentelijk steeds meer studies die aangeven dat het opbreken van de Antarctische ijskap veel sneller zou kunnen gaan dan tot nu toe verwacht.
Broeikasgasemissies terugdringen
Dit betekent dat voor Nederland vanaf 2150 de zeespiegelstijging voor 80 tot 90 procent veroorzaakt wordt door het afsmelten van de Antarctische ijskap. Gelukkig zal het terugdringen van broeikasgasemissies wel degelijk effect sorteren. Als broeikasemissies tussen nu en 2100 worden teruggebracht naar nul blijft de bijdrage van Antarctica volgens deze studie beperkt tot 70 cm extra in 2100; 2,5 m extra in 2200 en 7 m extra in 2500, vooral omdat dan alleen de West-Antarctische ijskap wordt aangetast. Dit scenario lijkt ook meer in overeenstemming met de beperkte waarnemingen die we hebben over het kleiner worden van Antarctica.
Bronnen: KNMI en tijdschrift Nature.
Foto: Paul Nicklen/National Geographic Creative